CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG VÀ CÁC KHOẢN PHẢI CHI TRẢ KHI CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG

(Cập nhật ngày 01/3/2021)

1. Người lao động (NLĐ) là người quản lý doanh nghiệp hoặc làm một số ngành, nghề, công việc đặc thù khác làm việc theo Hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn và HĐLĐ xác định thời hạn từ 12 tháng trở lên khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ phải báo trước ít nhất là 120 ngày (thay vì 45 ngày hay 30 ngày theo quy định tại Bộ luật Lao động 2012). Còn đối với HĐLĐ có thời hạn dưới 12 tháng với nhóm đối tượng lao động như trên thì thời hạn phải thông báo trước khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ ít nhất là ¼ thời gian theo HĐLĐ.
2. Nhiều trường hợp NLĐ được đơn phương chấm dứt HĐLĐ ngay lập tức mà không cần phải tuân thủ theo thời hạn báo trước (thay vì chỉ có 1 trường hợp là thử việc không đạt yêu cầu thỏa thuận theo quy định tại Bộ luật Lao động 2012):

• Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận trừ các trường hợp chuyển NLĐ làm công việc khác khi người sử dụng lao động (NSDLĐ) gặp khó khăn đột xuất do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, áp dụng biện pháp ngăn ngừa, khắc phục tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, sự cố điện, nước hoặc do nhu cầu sản xuất, kinh doanh;
• Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn trừ trường hợp bất khả kháng mà NSDLĐ đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn;
• Bị NSDLĐ ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động;
• Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;
• Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc[1].
• Đủ tuổi nghỉ hưu[2], trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

3. Bổ sung thêm 2 trường hợp NSDLĐ được quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ mà không cần phải báo trước cho NLĐ:

• NLĐ không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn 15 ngày kể từ ngày hết hạn tạm hoãn thực hiện HĐLĐ;
• NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.

4. Thời gian thanh toán trợ cấp thôi việc tăng từ 07 ngày lên 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt HĐLĐ so với pháp luật lao động 2012.

Do đó, để thuận tiện cho Quý Khách Hàng nắm bắt và áp dụng các quy định mới nhất của pháp luật lao động 2019, Đất Luật tiếp tục cập nhật và hệ thống các nội dung của Bộ luật Lao động 2019, Nghị định số 145/2020/NĐ-CP[3] cũng như các vấn đề liên quan đến chấm dứt HĐLĐ và các khoản phải chi trả khi chấm dứt HĐLĐ vào chuyên đề này. Chi tiết Quý Khách hàng vui lòng tham khảo nội dung dưới đây.

1. CÁC TRƯỜNG HỢP CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG VÀ THỜI HẠN BÁO TRƯỚC

Lưu ý[7]

1. Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt HĐLĐ, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trừ trường hợp sau đây có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày:

• NSDLĐ không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động;
• NSDLĐ thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì vì lý do kinh tế;
• Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã;
• Do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

1. Tiền lương, BHXH, BHYT, BHTN, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác của NLĐ theo thỏa ước lao động tập thể, HĐLĐ được ưu tiên thanh toán trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản.
2. NSDLĐ có trách nhiệm:

• Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, BHTN và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu NSDLĐ đã giữ của NLĐ;
• Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của NLĐ nếu NLĐ có yêu cầu. Chi phí sao, gửi tài liệu do NSDLĐ trả.

1. Chấm dứt HĐLĐ do NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ[8]
   • Thời hạn báo trước khi NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ:

• NLĐ có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ mà không cần phải báo trước trong các trường hợp sau[10]:

• NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật có các nghĩa vụ sau:

• Không được trợ cấp thôi việc.
• Phải bồi thường cho NSDLĐ nửa tháng tiền lương theo HĐLĐ và một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo HĐLĐ trong những ngày không báo trước.
• Hoàn trả cho NSDLĐ chi phí đào tạo (nếu có[15]).
  • NLĐ được hưởng trợ cấp thôi việc đối với các trường hợp NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ được nêu tại Mục 2.1 và 2.2 nếu NLĐ đã làm việc thường xuyên cho NSDLĐ từ đủ 12 tháng trở lên, trừ trường hợp NLĐ đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội).

2. Chấm dứt HĐLĐ do NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ
   • NSDLĐ được quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ trong các trường hợp sau[16]:

• NSDLĐ không được đơn phương chấm dứt HĐLĐ trong những trường hợp sau[20]:

• NLĐ ốm đau hoặc bị tai nạn, bệnh nghề nghiệp đang điều trị, điều dưỡng theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền, trừ trường hợp tại Mục 2 Bảng 2.1.
• NLĐ đang nghỉ hằng năm, nghỉ việc riêng và trường hợp nghỉ khác được NSDLĐ đồng ý.
• NLĐ nữ mang thai; NLĐ đang nghỉ thai sản hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
  • NSDLĐ khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ với NLĐ phải đáp ứng thời hạn báo trước cho NLĐ như sau[21]:

Lưu ý:

Đối với các trường hợp tại Mục 4, 6,7 Bảng 2.1, NSDLĐ được quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ ngay mà không cần phải báo trước cho NLĐ.

• NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật có các nghĩa vụ sau[22]:

• Phải nhận NLĐ trở lại làm việc theo HĐLĐ đã giao kết; phải trả tiền lương, đóng BHXH, BHYT, BHTN trong những ngày NLĐ không được làm việc và phải trả thêm cho NLĐ một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo HĐLĐ.
  • (a1) Sau khi được nhận lại làm việc, NLĐ hoàn trả cho NSDLĐ các khoản tiền trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm nếu đã nhận của NSDLĐ.
  • (a2) Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong HĐLĐ mà NLĐ vẫn muốn làm việc thì hai bên thỏa thuận để sửa đổi, bổ sung HĐLĐ.
  • (a3) Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước tại Mục 3.3 thì NSDLĐ phải trả một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo HĐLĐ trong những ngày không báo trước.
• Trường hợp NLĐ không muốn tiếp tục làm việc thì ngoài khoản tiền phải trả tại Mục 2.4.(a), NSDLĐ phải trả trợ cấp thôi việc[23] cho NLĐ để chấm dứt HĐLĐ.
• Trường hợp NSDLĐ không muốn nhận lại NLĐ và NLĐ đồng ý thì ngoài các khoản tiền phải trả được nêu ở trên, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho NLĐ nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo HĐLĐ để chấm dứt HĐLĐ.
  • NLĐ được hưởng trợ cấp thôi việc đối với các trường hợp NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ được nêu tại Mục 2.1 nếu NLĐ đã làm việc thường xuyên cho NSDLĐ từ đủ 12 tháng trở lên, trừ trường hợp NLĐ tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên và trường hợp NLĐ đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội).

1. TRỢ CẤP THÔI VIỆC
2. Các trường hợp NLĐ không được hưởng trợ cấp thôi việc
   • Chấm dứt HĐLĐ thuộc một trong các trường hợp sau:

• NLĐ là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam bị trục xuất theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
• NLĐ bị xử lý kỷ luật sa thải.
• NSDLĐ cho NLĐ thôi việc do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế.
• Giấy phép lao động hết hiệu lực đối với NLĐ là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam^[24].
• Trường hợp thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong HĐLĐ mà thử việc không đạt yêu cầu hoặc một bên hủy bỏ thỏa thuận thử việc.
  • NLĐ đủ điều kiện nghỉ hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
  • NLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật.
  • NLĐ bị NSDLĐ đơn phương chấm dứt HĐLĐ do tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.

2. Mức trợ cấp thôi việc[25]

Đối với mỗi năm làm việc thì NLĐ được trả nửa (1/2) tháng lương. Theo đó, số tiền trợ cấp thôi việc được tính theo công thức sau:

Trong đó:

Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian NLĐ đã làm việc thực tế cho NSDLĐ trừ đi thời gian NLĐ đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về bào hiểm thất nghiệp và thời gian làm việc đã được NSDLĐ chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm trước đó. Cụ thể:

• Tổng thời gian NLĐ đã làm việc thực tế cho NSDLĐ bao gồm:
• Thời gian NLĐ đã trực tiếp làm việc;
• Thời gian thử việc;
• Thời gian được NSDLĐ cử đi học;
• Thời gian nghỉ hưởng chế độ ốm đau, thai sản theo quy định của pháp luật về BHXH;
• Thời gian nghỉ việc để điều trị, phục hồi chức năng lao động khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp mà được NSDLĐ trả lương theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động;
• Thời gian nghỉ việc để thực hiện nghĩa vụ công dân theo quy định của pháp luật mà được NSDLĐ trả lương;
• Thời gian ngừng việc không do lỗi của NLĐ;
• Thời gian nghỉ hằng tuần[26]; nghỉ việc hưởng nguyên lương[27]; thời gian thực hiện nhiệm vụ của tổ chức đại diện NLĐ[28]; thời gian bị tạm đình chỉ công việc[29].
• Thời gian NLĐ đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp bao gồm: thời gian NSDLĐ đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật và thời gian NLĐ thuộc diện không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật nhưng được NSDLĐ chi trả cùng với tiền lương của NLĐ một khoản tiền tương đương với mức NSDLĐ đóng bảo hiểm thất nghiệp cho NLĐ theo quy định của pháp luật về lao động, bảo hiểm thất nghiệp.
• Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm của NLĐ được tính theo năm (đủ 12 tháng); trường hợp có tháng lẻ ít hơn hoặc bằng 06 tháng được tính bằng 1/2 năm, trên 06 tháng được tính bằng 01 năm làm việc.
• Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm được quy định như sau:
• (d1) Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo HĐLĐ trước khi NLĐ thôi việc, mất việc làm.
• (d2) Trường hợp NLĐ làm việc cho NSDLĐ theo nhiều HĐLĐ kế tiếp nhau[30] thì tiền lương để tính trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo HĐLĐ trước khi chấm dứt HĐLĐ cuối cùng. Trường hợp HĐLĐ cuối cùng bị tuyên bố vô hiệu vì có nội dung tiền lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố hoặc mức lương ghi trong thỏa ước lao động tập thể thì tiền lương làm căn cứ tính trợ cấp thôi việc do hai bên thỏa thuận nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng hoặc mức lương ghi trong thỏa ước lao động tập thể.
• TRỢ CẤP MẤT VIỆC LÀM
  1. Các trường hợp NLĐ được hưởng trợ cấp mất việc làm[31]

NLĐ làm việc thường xuyên cho NSDLĐ từ đủ 12 tháng trở lên bị mất việc làm do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã.

2. Mức trợ cấp mất việc làm[32]

Đối với mỗi năm làm việc thì NLĐ được trả 01 (một) tháng lương, nhưng ít nhất bằng 02 (hai) tháng lương. Theo đó, số tiền trợ cấp mất việc làm được tính theo công thức sau:

Trong đó:

• Thời gian làm việc để tính trợ cấp mất việc làm: Áp dụng tương tự như đối với thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc nêu tại Mục II.2 nêu trên.
• Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân theo HĐLĐ của 06 tháng liền kề trước khi NLĐ mất việc làm.

Lưu ý: trường hợp NLĐ có thời gian làm việc thường xuyên cho NSDLĐ từ đủ 12 tháng trở lên mất việc làm nhưng thời gian làm việc để tính trợ cấp trợ cấp mất việc làm quy định tại Khoản 3 Điều 8 Nghị định số 145/2020/NĐ-CP ít hơn 24 tháng thì NSDLĐ có trách nhiệm chi trả trợ cấp mất việc làm cho NLĐ ít nhất bằng 02 tháng tiền lương.

1. CHẾ ĐỘ TRỢ CẤP THẤT NGHIỆP

Khi bị thôi việc, mất việc làm, NLĐ đủ điều kiện sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định của pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp. Liên quan đến vấn đề này, Quý Khách hàng vui lòng tham khảo chuyên để “QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP” đã được Đất Luật cập nhật.